ملا محمد محسن فیض کاشانی (زادهٔ ۱۰۰۷ در کاشان – درگذشتهٔ ۱۰۹۰ هجری قمری در کاشان) (۹۷۷ - ۱۰۵۸ هجری شمسی)، حکیم فیلسوف، محدث و عارف دوره صفوی و از دانشمندان شیعه‌است. نام او محمدمحسن بن مرتضی مشهور به ملا محسن و تخلصش فیض بوده‌است. ملا محمد محسن شاگرد ملاصدرای شیرازی و داماد بزرگ او بوده‌است. در فقه و اصول و فلسفه و کلام و حدیث و تفسیر و شعر و ادب توانا و در تمامی این‌ها و رشته‌های دیگر آثاری از خود به یادگار گذارده‌است زندگی فیض کاشانی در شهر کاشان زاده شد. خاندان او عموماً از علماء و دانشمندان خوشنام کاشان بودند، بویژه جدش شاه محمود، پدرش شاه مرتضی و برادرانش مولی محمد معروف به نورالدین و مولی عبدالغفور و فرزندان آنها محمد هادی بن نورالدین و محمد مومن عبدالغفور و فرزند خود فیض مولی محمد ملقب به علم الهدی همگی دارای مقام عالی دینی بودند که تالیفات و تصنیفات نفیسی داشته‌اند. وی از دوستان صمیمی علامه آقا حسین خوانساری بوده و در شکل گیری و علاقه فرزند علامه (جمال الدین محمد خوانساری) به علم و دانش نقش بسزایی داشته است. وفات فیض به سال ۱۰۹۰ هجری قمری اتفاق افتاده و مدفن او در کاشان در مقبرهٔ بنام کرامت یا کرامات واقع است. شاگردان فیض فیض در طول زندگی خود شاگردان متعددی داشته که گروهی از آنان، خود از علما و دانشمندان بزرگ محسوب می‌شوند و از آن دست می‌توان مولی ابوالحسن شریف فتونی عاملی اصفهانی مولف تفسیر مرات الانوار و علامه مجلسی صاحب بحارالانوار و سید نعمت الله جزایری مولف انوارالنعمانیه را نامبرد که از او اجازهٔ روایت داشته‌اند. آثار فیض سراج السالکین سراج السالکین، منتخب مثنوی معنوی صافی تفسیر صافی المحجه البیضاء این اثر در واقع تهذیب احیا علوم الدین غزالی است و حذف احادیث جعلی و خلاف مذهب امامیه. نام کتاب را احیاء الاحیاءو یا تهذیب الاحیا هم می گویند. شوق مهدی شوق مهدی اثری منظوم از فیض کاشانی است که در اقتباس از دیوان حافظ و در خطاب به امام زمان است. خود می گوید: « چنین گوید مولف این کلمات و ناظم این ابیات محسن بن مرتضی الملقب به فیض که مرا در عنفوان شباب، شور محبت امام زمان و بقیه ی خلفای رحمان، قائم عترت و مهدی امت سلام الله علیه و علی آبائه در سر افتاد و شوقی عظیم به لقای کریم او در دل پدید امد. نه تن را به مقصود راهی و نه جان را از صبر پناهی.به خاطر رسید که کاش کلمه ای چند موزون در وصف اشتیاق بودی و مضمونی چند منظوم در شرح فراق رو نمودی تا گاهی به انشاد{=خواندن} آن زنگ غبار از دل زدودی.» او در ادامه میگوید که اشعار بسی از شعرا را دیدم و هیچ شعری را همچون اشعار مرحوم حافظ شیرازی- قدس الله سره و رحمة الله علیه- شایسته اقتباس و متابعت ندیدم. لذا فیض کاشانی با توجه به اشعار حافظ دفتر شعری ترتیب می دهد و نام آن را "شوق مهدی" می نهد. چون هدف فیض یافتن اشعار جانسوز در وصف محبوب است هیچ ابائی ندارد که در یک غزل اکثر اشعار یک غزل مرحوم حافظ شیرازی را بیاورد. البته این به معنی سرقت ادبی نیست از باب توارد هم نیست. از جهت اقتباس و تضمین و بعضاً جواب است. دیوان شوق مهدی توسط انتشارات انصاریان قم به تصحیح علی دوانی چندین بار منتشر شده است. علم الیقین عین الیقین آثاردیگرش صافی، شافی، محجه، نخبه، ندبه، مکاتیب، مفاتیح، تفاسیر، سفینة البحار، منهاج النجاة، ابواب الجنان، علم الیقین، عین الیقین، حق‌الیقین، جلاء العیون، جلاء القلوب، قرة الاصول، شراب طهور، اصول عقاید، اصول اصلیه، بشارة الشیعه، معتصم الشیعه، توحید، تنویر، تشریح، شرائط الایمان، خلاصة الاذکار، اخوان الصفا، شوق مهدی، دهر آشوب، دفع بلیات، رفع آفات، معیار ساعات، موارد مختلف، لب حسنات، وسیله ابتهال، ۴۴ـ منتخب فتوحات، منتخب غزلیات، منتخب اوراد، ترجمه طهارة، ترجمه صلاة، ترجمه زکوة، ترجمه حج... ، شهاب ثاقب، ۵۲ ـ فهرست علوم، معارف اصول، تعیین حقوق، حقایق و اسرار دین، ثنای معصومین، حقیقت علم و علما، شرح صحیفه سجادیه، رساله ثبوت ولایت، اختلاف مذاهب، تعیین حق،غزلیات، مسمیات، مثنویات، جبر و تفویض، جبر و اختیار، عوامل ملا محسن، اجوبه مسائل، لئآلی، حواشی و...ده ها کتاب دیگر نمونه شعر بیا تا مونس هم، یار هم، غمخوار هم باشیم انیس جان غم‌فرسودهٔ بیمار هم باشیم شب آید، شمع هم گردیم و بهر یکدگر سوزیم شود چون روز، دست و پای هم، در کار هم باشیم یکی گردیم، در گفتار و در کردار و در رفتار زبان و دست و پا یک کرده، خدمتگار هم باشیم نمی‌بینم به‌جز تو همدمی، ای «فیض»، در عالم بیا، دمساز هم، گنجینهٔ اسرار هم باشیم دیوان اشعار «ملامحسن فیض کاشانی»پس از پیروزی انقلاب اسلامی با نشر سروده های منتشر نشده ی وی توسط یکی از نوادگان خلفش «استاد مصطفی فیضی» که ادیبی فرهیخته و محققی توانا بود به دوسه برابر قبل افزایش یافت.استاد فقید مصطفی فیضی در سالهای منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی سالها ریاست اداره ی فرهنگ وهنر کاشان و همچنین مدیریت انجمن ادبی صبای این شهر را بر عهده داشت.من خود که سالها در محضر این ادیب و شاعر و محقق توانا تتلمذ کرده بودم در منزل ایشان کتابهایی مخطوط از ملاصدرا و ملا محسن فیض (از اجداد شریف استاد فیضی) را دیده بودم.همچنین عصایی آبنوس جزو عتیقه جات منزل استاد -که بی شباهت به موزه نبود- وجود داشت که از آن ملا محسن فیض بود.استاد مصطفی فیضی در سال 1380 شمسی دیده از جهان فروبست و در جوار جد بزرگوارش در مقبره ی فیض آرمید.رحمت الله علیهم اجمعین. (عباس خوش عمل کاشانی).